يكي از بحث هايي كه اين روزها در رسانه ها دنبال مي شود مسأله تعداد كشته شدگان اخيراست. برخي ادعا كرده اند تعداد آنها بيش از 60 و 70 است و برخي اين ادعا را اغراق دانسته و معتقدند تعداد واقعي بين بيست تا سي نفراست. اين مسأله هم شده است موضوع كشمكشي ميان طرفين دعوا.
اما درميان اين منازعه به نظر مي آيد مسأله مهمي مغفول مانده است. معمولا" هم اختلاف برسر عدد بحث كميت وشكل را عمده مي كند و اذهان را از پرداختن به محتوا باز مي دارد.
نكته جالبي در داستان اصحاب كهف هست كه شايد كمتر به آن توجه شده باشد. حضور سگي در ميان آن آزادمردان دست مايه اشعارشعرا و داستان هاي زيادي شده است. اما در قرآن اشاره به موضوعي مي كند درباره اينكه اصحاب كهف چند نفر بودند و سگ چندمي بوده است. درآيه 22 سوره كهف به بحث هايي كه ميان مردم رواج يافته مي پردازد: بعضي مي گويند آنها سه نفر بودند و سگ چهارمي بوده است. بعضي ميگويند آنها پنج نفر بودند و سگ ششمي، بعضي هم تعداد آنها را هفت تا دانسته اند و سگ را هشتمي. بعد خود قرآن به جاي اينكه عدد واقعي را بگويد عنوان مي كند كه تعداد آنها را خدا مي داند. دكترشريعتي نكته اي را از اين آيه استنباط كرده بود كه قابل فكراست. مي گفت قرآن اين بحث هاي اختلافي را درباره اينكه سگ چندمين اصحاب كهف بوده آورده است براي اينكه بگويد اين بحث ها انحرافي است، شما چكار داريد كه سگ چندمي بوده است، بجاي بحث درباره شماره آن به اصل حضور سگ درميان آن آزادمردان توجه كنيد. به اين فكر كنيد كه حتي سگ هم به ظلم و ستم دوران اعتراض كرد، آيا شما از سگ كمتريد؟
يعني مي خواهد بگويد بحث در باره شماره و تعداد به چه درد شما مي خورد و چه مشكلي از شما حل مي كند، رها كنيد اين بحث را.
اكنون بحث در باره تعداد كشته ها نيز چنين صورتي گرفته است. اذهان جامعه را به اين مشغول مي كنيم كه هر روز درباره اين شماره ها بحث و جدل كنند. اما نگاهي در همين مورد به قرآن بيندازيم.
در آيه 32 سوره مائده مي خوانيم هركس انسان بيگناهي را عمدا" بكشد توگويي همه مردم را كشته است. بحث قرآن برسرقتل عام نيست. برسراين نيست كه چه تعداد انسان بيگناه كشته شوند. مي گويد اگر يك انسان كشته شود (قتل الناس جميعا") جميع مردم كشته شده اند. يعني درجه حساسيت يك مسلمان نسبت به ظلم و كشته شدن يك انسان بيگناه بايد اينقدر بالا باشد.
به نظرمي آيد آنچه در اذهان امروزي اصالت و اهميت يافته كميت قضاياست. هر چه تعداد كشته شده بيشتر باشد اهميت قضيه بيشتر مي شود. با اين تصور بزرگترين جنايت وقتي است كه همه مردم كشته شوند.
اما درديدگاه قرآن كه بحث كميت مطرح نيست، بزرگترين جنايت – درديدگاه اصالت كميت- را كشتن يك فرد مي داند و آن را برابر با كل انسان ها مي شمرد.
بنابراين اگر به قرآن بازگرديم بحث را چنين خاتمه مي دهيم كه هر تعداد كشته شده باشند، تك تك افراد جانشان ارزش دارد و بايد پيگيري كرد تا حقي ناحق نشود.
اين مطلب سانسورشده در روزنامه اعتماد چهارشنبه 25 شهريور 1388 چاپ شد.
chand nokteh:
پاسخحذف1) tafsir doktor shariati az ayate ashabe kahf hich estenadi dar matn nadarad va ba chenin raveshe shenakhti har kas har joor delash bekhahad motoon va tarikh ra tafsir mikonad va dar vaghe tarikh ra antoor keh doost darad mibinad na anchenankeh hast. Elate inkeh mohammad goft tedade anha ra khoda midanad faghat bayangare in ast keh khode mohammad ettela nadasht agar dasht migoft. Hamin va bas..
2) agar ghoran be ghatle yek ensan inghadr baha midehad chera dar sayere ayat dastore va ghateloohom hatta la yakoono fetnah midehad? in tanaghozat adam ra yade byanate shakhsiathaye emroozi dar iran miandazad keh tosieh be akhlagh mikonand vali khodeshan gheyre akhlaghytarin karha ra anjam midehand.
درمورد نظر دوست ناشناس
پاسخحذف1- اينكه شما هم بطور قطع تفسير مي كنيد كه همين است و بس به نظر مي آيد نشان از قدري تعصب است. مي توانيد بگوييد نظر شريعتي هم يك تفسير از واقعيت است و نظر شما هم يك تفسير. توجه داريد كه تفسير شما هم هيچ استنادي در متن ندارد.
2- درباره قرآن كه مي گوييد اگر به يك انسان بها مي داد اين متن صريح بدون تفسير قرآن است كه كشتن يك نفر بيگناه مانند كشتن همه انسان هاست.
اما اينكه چرا جاي ديگر دستور به مقاتله مي دهد. توجه داريد كه مقاتله به معني جنگ است و طبيعي است كه دربرابر هرتهاجمي دفاع حق مسلم انسانها وجوامع است و تناقضي با مطلب بالا ندارد.
aghaye aziz, hamin ast va bas yani bish az ancheh keh ayeh fogh bayan mikonad be an nabandid. ayeh faghat dar hamin had keh "mohammad az tedade anha ettela nadasht" ghabele estenad ast na bishtar.
پاسخحذفzemnan moghateleh faghat be manye jang nist balkeh ghatl va koshtan ast.
aye 191 va 192 soreye baghareh ham sarihan migooyad keh bokoshideshan har ja keh yabideshan...fetneh va neyrang shadidtar az ghatl (koshtan) ast.
پاسخحذفدوست ناشناس
پاسخحذفبسيار حرف درستي زده ايد كه بيش از آنچه كه آيه فوق بيان مي كند به آن نبنديم. من هم قبول دارم.
اما آيا جاي پرسش ندارد كه اگردرآيه فوق كه به بحث مردم درباره چندمين بودن سگ اشاره مي كند فقط منظور اين است كه بگويد منهم نمي دانم چندتابودند كه ديگر گفتن ندارد. مي شود اينكه بعضي مي گويند چهارتا بودند سگ پنجمي، بعضي مي گويند پنج تا بودند سگ ششمي، بعضي .... منهم نمي دانم چند تا بودند.
آيا همان مردم به اين گونه سخن گفتن نمي خنديدند؟ حداقل محمد اين هوش را داشته باشد كه چيزي نگويد كه جوك شود.
اين كه درپايان مي گويد خدا عدد آنها را مي داند حداقل اين معني را در مخاطب مؤمن ايجاد مي كند كه من دنبال اين كه چند تا بودند نروم. اين بحث انحرافي است.
نكته دوم اينكه فرموديد مقاتله به معني جنگ نيست بلكه قتل هم هست لازم مي آيد دليلي برحرفتان بياوريد. چون لابد مي دانيد كه مقاتله از باب مفاعله است. درعربي باب مفاعله براي كارهاي دو طرفه است. مثل مكاتبه، مناظره، مشاجره، معامله و ...يعني كاري كه دوطرف به آن مشغول مي شوند. مقاتله هم جنگ بين دو نفر را گويند. نه قتل يك نفر توسط ديگري بدون اينكه طرف مقابل نقش فعالي داشته باشد. همان طور كه فرموديد به لغات هم بيش از آن كه هستند نبنديم.
1) baleh jaye porsesh darad vali pasokhi keh be porsesh midehid mabni bar inkeh mohammad mikhasteh begoyad in bahsha enherafi ast tahlile shomast va ayeh sarihan inra nemigoyad. agar manzoore mohammad in bood kheili sadeh migoft in bahsha enherafi ast. chera nagoft?
پاسخحذف2) afrad va rahbaran hamisheh manteghi fekr nakardeh va tasmim nemigirand. momken ast tebghe mohasebate aghlye shoma goftane inkeh man ham nemidanam kheili baese mazhakeh shavad vali shayad mohammad be khatere hamin mavared mazhakeh mishod va migoftan oo majnoon ast. baraye mesal ayeh 63 sorehe ahzab ham dar bareye saat miporsad va mohammad hamin javab ra midehad keh khoda midanad. choon mohammad nemidanest na inkeh soal dar bareye saat (ghyamat) kardan enherafi bashad.
3) harfe shoma matin ast va man bayad az loghate monasebtari baraye bayane manzooram estefadeh mikardam. manzoore man in bood keh ghoran kheili jaha dastoore ghatl ham dadeh ast. Mojahedin ghabl az enghelab ham az hamin ayat baraye tojihe terrorhaye siasi estefadeh mikardand. Masalan, haman ayeh 191 baghareh (bokoshideshan har ja yabideshan) ya ayeh 61 ahzab ke (har ja yaft shavand dastgir shavand va sakht koshteh shavand) va ayete digari keh ehtemalan shoma ba danesh ghoranyetan az anha ettela darid.