ارزیابی اصلاحات و منطق دوگانه

وقتی ازبرخی اصلاح طلبان می پرسیم اصلاحات چه کرد؟ موفقیت هایی را برمی شمرند ازجمله اصلاح وزارت اطلاعات، اصلاح ساختارهای اقتصادی، لوایح مترقی درزمینه های مختلف فرهنگی واجتماعی، تشکیل تشکل های گوناگون غیردولتی، رونق مطبوعات، گسترش آزادی ها، جلوگیری ازافزایش افسارگسیخته تورم، ایجاد اشتغال وغیره. این موفقیت ها را ناشی ازمدیریت کارامد وهوشیاری اصلاح طلبان درون نظام می دانند وبدان مفتخرند.

وقتی ازعلت ناکامی ها سئوال می شود، بی درنگ شنیده می شود نگذاشتند. به عنوان شاهدهم سیری ازفشارها همچون قتل های زنجیره ای، بستن مطبوعات، فاجعه کوی دانشگاه، فشاربرنمایندگان، پافشاری برساختاردوگانه سیستم اقتصادی، ضرب وشتم وزرا و استیضاح آنان، ترورحجاریان و...نام برده می شود.

اما واقعیت این است که موفقیت ها وناکامی ها دوحوزه مستقل وجدا ازیکدیگرنیستند که با دومنطق تحلیل شوند. البته دربالا بودن فشارها وکارشکنی ها تردیدی نیست. بقول رییس جمهورهر9 روزیک بحران آفریده اند. اما تردیدی هم نیست که برای مقابله با این بحران ها استراتژی وتاکتیک های گوناگونی رامی توانستیم اتخاذ کنیم واکنون جای ارزیابی دارد که آیاانتخاب انجام شده تاچه حد بجا و بازدارنده بوده است.

ازسوی دیگر می توان ازفضایی دیگر به فشارهای طرف مقابل نگریست. اگرعلت برخی شکست های ما دررفتارمخالفان اصلاحات بوده است، آیا رفتار وگفتارما درمیزان تحرک، انسجام وانگیزه مندی رقیب، هیچ نقشی نداشته است؟

اگر علت شکست ها وضعف های خودمان را به حساب مخالفان وعوامل خارجی بیندازیم، طبیعی است که جبران شکست ها وجلوگیری ازتکرار آنها واصلاح خطاها نیز دراختیار ما نخواهد بود.

محافظه کاران نیزدردوره حاکمیت خودشان همه تقصیرها وقصورها را به گردن دشمن می انداختند وخود را تبرئه می کردند. به همین دلیل آنها اصلاحات را امری بی معنی و زائد می شمردند.

البته این رویه در فرهنگ ما ریشه داراست. در دوران تحصیلات ابتدایی هم که از دانش آموزان نمرات درسی شان را سئوال می کنی وقتی نمره خوبی دارد می گوید بیست گرفتم و زمانی که صفر گرفته است می گوید معلم مان صفرداد.